Ég hlýði þegar mér sýnist og afsakið dómgreindarbrestinn en ég hætti barasta ekki neitt

Það gefst gott næði í kvöld til að skrifa blogg því að árlegt jólaboð féll niður, eðlilega. Það er nefnilega til fólk, ég þar á meðal, sem finnst algjörlega sjálfsagt að sleppa því sem annars var á dagskrá — vegna þess, eins og maðurinn sagði: við erum öll almannavarnir. 

Karlmaður 1 í embætti

Reyndar varð maður sem hefur endurtekið æ ofan í æ að við séum öll almannavarnir uppvís að því að safna fólki af ýmsum landshornum heim til sín og reka þar einhverskonar umferðarmiðstöð. Það komst upp vegna þess að megnið af fólkinu, þar með talið hann sjálfur, smitaðist af kórónuveirunni. Fram að því hafði hann hugsanlega oft haft marga gesti í einu, en ekki fundist þá, eða allavega þessa örlagaríku helgi, haft dómgreind til að afþakka þessar heimsóknir. Hann hafði svosem áður sýnt af sér dómgreindarbrest í sambandi við einhvern fótboltaleik. En þrátt fyrir ítrekaðan dómgreindarbrest var hann hvorki rekinn né sagði af sér. 

Karlmaður 2 í embætti 

Annar karlmaður hefur nú gerst sekur um dómgreindarbrest svo eftir er tekið. Eins og með karlmanninn í fyrra dæminu komst upp um þennan, en ekki er ólíklegt að hann hafi oft og iðulega þverbrotið allar reglur um sóttvarnir en bara löggan ekki mætt á vettvang. En úr því að þetta var komið í fjölmiðla dreif hann sig í að mæta bljúgur í viðtöl og biðjast afsökunar. Ætlar auðvitað ekki að segja af sér frekar en hinn karlmaðurinn (kannski hefði verið meiri þrýstingur á það ef sá hefði gengið á undan með góðu fordæmi og sagt af sér öllu sem tengdist sóttvarnarmálum?). Er hann þó leiðtogi síns flokks í ríkisstjórn og sem fjármála- og efnahagsráðherra sér hann um útstreymi úr ríkiskassanum og er því mjög meðvitaður um hvað Covid er að kosta þjóðarbúið — en hikar þó ekki við að taka þátt í samkomu þar sem voru mun fleiri en máttu vera, og nánast allir viðstaddir grímulausir. (Enn á eftir að koma í ljós hvort einhver í samkvæminu með Bjarna þetta Þorláksmessukvöld hafi verið smitaður.) Það fer ekki framhjá neinum hvort fólk er með grímu eða ekki, en útí það hefur Bjarni Ben ekkert verið spurður þegar hann segist hafa bara verið 15 mínútur (útafþví að það er hámarkstími) og bara allsekki tekið eftir því strax að fólki hefði fjölgað í kringum sig.*

Reyndar er eftirtektarvert hve Engeyjarprinsinn er oft ómeðvitaður um hvað hann gerir. Hann skrifaði undir pappíra í Vafningsmálinu sem urðu til þess að bótasjóður Sjóvá tapaði 20 milljörðum — en vissi ekkert hvað var á þessum pappírum sko, var bara að sendast. Svo er það einkamálasíðan þar sem hann var að leita sér að konu en álpaðist til að nota vinnunetfang; lét svo konuna taka skellinn með sér og gerði hana þannig að enn meira athlægi en framhjáhaldstilraunirnar einar hefðu gert. En það er auðvitað hans einkamál og hefur ekkert vægi gagnvart samfélaginu, en sýnir þó hve gjarn hann er á að ljúga sig útúr vandræðum. Hér má lesa um fimm skipti þar sem Bjarni var sér alls ómeðvitaður. 

1) Vissi ekki hvað hann veðsetti (Vafningsmálið)

2) Vissi ekki af fjárfestingu Einars Sveinssonar föðurbróður síns (sem keypti Borgun útúr Landsbankanum)

3) Vissi ekki af innherjaupplýsingum þegar hann og pabbi hans seldu hlutabréf sín í Glitni fyrir hrun

4) Vissi ekki um lekann í dómsmálaráðuneytinu sem varð til þess að Hanna Birna sagði af sér (þótt sérfræðingar í hans ráðuneyti hefðu rannsakað lekann) 

5) Vissi ekki að hann ætti félag í skattaskjóli (Falson og Co. sem var skráð á Seychelles eyjum eins og kom í ljós í Panamaskjölunum) og þráaðist við að leyfa skattrannsóknarstjóra að kaupa gögn sem innihéldu upplýsingar um eignir Íslendinga í skattaskjólum.

Þetta er úr úttekt frá 2016 og hefur sannarlega bæst við listann. Bjarni veit auðvitað ekkert hvernig stendur á því að sett var lögbann á útgáfu Stundarinnar sem vann fréttir um fjármál Bjarna Ben, sem þá var forsætisráðherra, upp úr Glitnisskjölunum (sbr. upptalingu hér fyrir ofan) — en fréttaflutningurinn var stöðv­að­ur með valdi í að­drag­anda Al­þing­is­kosn­inga 2017. En hann vissi auðvitað ekkert hver stóð fyrir lögbanninu. Ríkisstjórnin hans sprakk svo þegar samstarfsflokkur neitaði að vera lengur memm þegar ljóst varð að Sigríður Andersen þáverandi dómsmálaráðherra hafði vitað að pabbi Bjarna hafði skrifað uppá náðunarbréf fyrir barnaníðing; hún sagði Bjarna einum frá því og þau þögðu yfir því mánuðum saman. Eflaust er ég að gleyma einhverju,** listinn yfir hneyksli sem Bjarni Ben tengist er of langur til að ná honum saman á einni kvöldstund.

Á meðan faraldurinn geisar hamast flokkssystkin Bjarna, þau Sigríður Andersen og Brynjar Níelsson gegn sóttvörnum. Bjarni Ben hefur hreint ekki fordæmt það. Þórdís Kolbrún Reykfjörð lét ekki ráðherraembættið stoppa sig í stelpufjöri (engin afsögn þar heldur en þetta varð til þess að reglurnar fóru að riðlast) og Þorgerður Katrín (sem var ráðherra flokksins og er enn frjálshyggjumanneskja) fer milli landshluta því ekkert má stöðva hana í að spila golf. 

Uppá þetta hefur Katrín forsætisráðherra VG horft og sagt fátt. Hún hefur nú tilkynnt alþjóð að sér hafi nægt að skamma Bjarna Ben og henni finnist ekki að hann þurfi að segja af sér. Það væri því mátulegt á hana að Píratar leggi fram vantrauststillögu á hendur Bjarna, og hún þurfi að koma upp í pontu og bera blak af honum, eins og hún gerði þegar rætt var um vantraust á Sigríði Á Andersen vegna ráðningu dómara í Landsrétt. Fleiri flokksmenn VG létu sig hafa það þann daginn og mun ekki gleymast. Katrínu er auðvitað mjög í mun að halda ríkisstjórnarsamstarfinu áfram eins lengi og mögulegt er. (Samkvæmt öllum venjum ætti að kjósa í vor en nei, hún seinkaði kosningum fram yfir sumarið til haust; það verður löng dauðaganga fyrir VG.) En til þess að ná því markmiði svífst hún einskis, og er til í að éta skít á hverjum degi.

En fyrir rest verður kosið. Þá rætist nú líklega það sem sagt hefur verið: flokkur hennar hrynur í fylgi, en Bjarni Benediktsson verður forsætisráðherra. Kannski vilja Vinstri græn ekkert frekar en fá að vera aftur memm í ríkistjórn þar sem hann ræður öllu — eins og nú.

Eitt er víst. Þorláksmessu-Bjarni verður ekki til að auka virðingu Alþingis. 

__

* [Viðbót] Úr pistli Braga Páls Sigurðssonar: 

„En hvað sagði aðilinn sem hringdi inn og tilkynnti um þessa ólöglegu fjöldasamkomu? Hann sagði Bjarna hafa mætt um tíu mínútum áður en hringt var í lögguna, og að hann var enn í salnum þrátíu mínútum seinna, þegar löggan mætti. Tíu plús þrjátíu er augljóslega fimmtán, það veit hver einasti fjármálaráðherra!“

** [Viðbót] „Bjarni ákvað að leyna almenning upplýsingum um umfang skattaskjólseigna fram yfir þingkosningar, kosningar sem var beinlínis boðað til vegna harðra viðbragða almennings við afhjúpunum á því hvernig stóreignafólk felur peningana sína á aflandseyjum.“ Og Jóhann Páll Jóhannsson blaðamaður veltir upp þeirri spurningu hvort Bjarni „hafi óttast að skýrslan hefði áhrif á stjórnarmyndunarviðræðurnar og möguleika hans til að leiða ríkisstjórn?“

[Viðbót] Skýrslurnar voru reyndar tvær, hin var um „skiptingu Leiðréttingarinnar. Báðar voru tilbúnar fyrir kosningarnar 2016 en ekki birtar fyrr en að þeim loknum“. Já og svo beitti hann sér gegn því að Þorvaldur Gylfason fengi ritstjórastarf í útlöndum, sem Þórður Snær rifjaði upp í leiðara Kjarnans undir yfirskriftinni „Bjarni sigurvegari“.

[Viðbót] Í Kryddsíldarþætti á gamlársdag birtist svo reiði Bjarni sem lýsti óánægju og furðu sinni, hreytti í viðstadda og kannaðist ekkert við að hafa beðist afsökunar.  

Landsréttur

Landsréttur er helsta fréttaefni dagsins, eða öllu heldur niðurstöðu yfirdeildar Mannréttindadómstóls Evrópu en hann stað­­­festi dóm rétt­­­ar­ins í Lands­rétt­­­ar­­­mál­inu svo­­kall­aða. Í honum fengu bæði Sig­ríður Á. And­er­­­­­sen fyrr­ver­andi dóms­­­­­­­mála­ráð­herra og Alþingi á sig áfell­is­­­­­­­dóm fyrir það hvernig haldið var á skipan fimmtán dóm­­­­­­­ara við Lands­rétt í byrjun júní 2017.

Eins og það væri nú gaman að setja hér á stutta ræðu um Sigríði Andersen og hennar störf og skoðanir gegnum tíðina (nú nýlega varðandi sóttvarnaraðgerðir og í dag viðbrögð hennar við niðurstöðu mannréttindadómstólsins) þá hef ég meiri þörf fyrir að tjá mig um nýlega dóma sem hafa fallið í þessum fræga Landsrétti. Trekk í trekk birtast fréttir um að nauðgarar sem hafa í héraði verið dæmdir til fangelsisvistar —  eru svo barasta sýknaðir eða dómar þeirra verulega mildaðir fyrir Landsrétti. 

16.okt 2020
Úr frétt DV:
Landsréttur snýr við nauðgunardómi í máli 14 ára stúlku

Landsréttur hefur sýknað mann af nauðgun sem hann hafði áður verið sakfelldur fyrir í héraðsdómi. Var manninum í héraði gert að sæta tveggja og hálfs árs fangelsisrefsingu, skilorðsbundinni til þriggja ára. Landsréttur sakfelldi manninn hinsvegar fyrir samræði við einstakling undir lögaldri. 

Héraðsdómur sakfelldi manninn fyrir samræði við einstakling undir 15 ára að aldri sem og nauðgun, en Landsréttur taldi ekki hafið yfir allan vafa að um nauðgun væri að ræða. Sagði Landsréttur að um „orð á móti orði“ væri að ræða.

Þar sem sannað var að maðurinn hafi haft samræði við stúlkuna er hún var yngri en 15 ára var hann þó sakfelldur fyrir áðurnefnda 202. gr. hegningarlaga. Ákvörðun refsingar mannsins var frestað og skilorðsbundin til tveggja ára. Bar Landsréttur fyrir sig við ákvörðun refsingarinnar ákvæði laganna um að lækka megi refsingu eða láta hana niður falla ef gerandi og þolandi eru á svipuðum aldri eða þroskastigi.

23. okt 2020
Úr frétt DV: 
Sýknað af ákæru um nauðgun – Landsréttur trúir ekki meintum brotaþola vegna viðbragða hennar

Karlmaður var í Héraðsdómi Reykjavíkur í maí fundinn sekur um að hafa nauðgað fyrrverandi sambýliskonu sinni. Var honum gert að sæta tveimur árum og sex mánuðum í fangelsi og greiða fyrrum sambýliskonu sinni 1,5 milljónir í miskabætur. Landsréttur hefur nú snúið við þessari niðurstöðu og sýknað manninn.

Málið hefur þvælst um kerfið á bæði rannsóknar- og ákærusviði um töluvert langa hríð.

Landsréttur tekur ekki mark á sönnunargögnum sem héraðsdómur byggði niðurstöðu sína á

Eins og áður segir þá var maðurinn sakfelldur fyrir brotið í héraði. Meðal sönnunargagna var framburður konunnar sem þótti mjög trúverðugur og auk þess bar sonur hennar vitni en hann var á staðnum þegar meint brot áttu sér stað. Eins báru vitni félagar konunnar sem hún hafði greint frá ofbeldinu eftir að það átti sér stað. 

Því hafi ekki tekist gegn neitun mannsins að sanna yfir skynsamlegan vafa að hann hafi gerst sekur um að nauðga konunni.

Dómarar Landsréttar: Aðalsteinn E Jónasson, Hervör Þorvaldsdóttir og Ragheiður Harðardóttir 

2.nóv 2020
Frétt af Eyjar.net
Landsréttur sneri við þriggja ára nauðgunardómi

Landsréttur sýknaði í síðustu viku karlmann af ákæru um kynferðisbrot gegn konu frá 1.ágúst 2016, á Fjósakletti í Herjólfsdal. Landsréttur sneri dómi Héraðsdóms Suðurlands sem hafði dæmt ákærða í þriggja ára fangelsi.

Í dómi Landsréttar kom fram að við mat á því hvort saknæmisskilyrði 1. mgr. 194. gr. almennra hegningarlaga væri fullnægt yrði ákærði að njóta þess vafa sem væri í málinu um þá huglægu afstöðu sem bjó að baki verknaði hans. Með hliðsjón af staðföstum framburði ákærða um að brotaþoli hefði ekki gefið honum tilefni til að ætla að hún væri ekki samþykk athöfnum hans, og samskiptum ákærða og brotaþola í aðdraganda þess brots sem hann væri sakaður um, hefði hann haft réttmæta ástæðu til að ætla að brotaþoli væri samþykk samförum við hann umrætt sinn.

Af lestri dóms virðist sem hún hafi hætt við þegar á hólminn var komið en Landsrétti finnst hún greinilega ekki hafa rétt á því.

13 nóv:
Engin vafi á sýknu en samt mildari dómur

Ungri konu nauðgað þegar hún var að fagna útskrift úr framhaldsskóla. Hún var mjög ölvuð, sofnaði og þá hófst hann handa; hann sendi afsökunarskilaboð eftirá.

„Tafir urðu á málsmeðferðinni sem honum yrði ekki um kennt og refsing hans hæfilega ákveðin fangelsi í 21 mánuð“. 

Héraðdsómur hafði dæmt hann í tveggja ára fangelsi. Miskabætur til hennar voru lækkaðar um hálfa milljón.

Landsréttardómararnir: Eiríkur Jónsson, Kristbjörg Stephensen og Þorgeir Ingi Njálsson

20.nóv 2020
Nauðgunardómi upp á tveggja ára fangelsi snúið í Landsrétti
Úr frétt RÚV:

Landsréttur sneri í dag við dómi Héraðsdóms Reykjavíkur sem hafði sakfellt mann fyrir nauðgun og dæmt hann til tveggja ára fangelsisrefsingar. Héraðsdómur taldi sannað að maðurinn hefði í janúar 2016 notfært sér ölvun og svefndrunga konu og haft við hana samræði og kynferðismök. Það hefði verið án hennar samþykkis en hún ekki getað spornað við verknaðinum. Landsréttur telur þetta allt ósannað.  

Í dómi Landsréttar segir að engin mæling liggi fyrir á áfengi í blóði eða þvagi brotaþola og aðeins byggt á lýsingum vitna um ölvun hennar. Þá segir í dómi Landsréttar að konan hafi ekki kært nauðgun fyrr en tæpu einu og hálfu ári eftir atvikið

Héraðsdómur taldi yfirlýsingar mannsins þar ekki verða skýrðar öðruvísi en svo að hann væri að biðjast afsökunar á því að hafa haft við hana samræði þótt hún væri svo ölvuð að hún gæti ekki spornað við því. Héraðsdómur taldi aðrar skýringar á samskiptunum ótrúverðugar. Landsréttur metur samskiptin með öðrum hætti og segir að þar hafi maðurinn tekið fram að hann hefði þrisvar spurt konuna hvort hún vildi þetta, eins og það er orðað í dóminum. Þá hefði hann sagt fyrir dómi að hann hefði viljað biðjast afsökunar á því að brotaþoli hefði upplifað atvikið sem nauðgun. Hún hefði þá verið farin að ræða um að kæra hann og maðurinn viljað róa hana einhvern veginn niður.

Hann var bláedrú og hún full þegar hann fór með hana heim til sín. Hann hætti þegar hann sá að henni blæddi, og hann sendir henni skilaboð þar sem hann biðst afsökunar — en ekkert af þessu skiptir mali fyrir Landsdómara.

Dómarar: Aðalsteinn E Jónasson, Eiríkur Jónsson og Hervör Þorvaldsdóttir

27. nóvember

Karlmaðurinn og konan höfðu verið par, stunduðu bæði sjálfviljug kynlíf einu sinni (eða tvisvar) en eftir það hélt hann áfram, aftur og aftur.

Héraðsdómur hafði dæmt 18 mánaða fangelsi, Landsréttur  ákvað að það væri allt á skilorði vegna þess að dráttur hafði verið á málinu. Það reiknast alltaf nauðgurum og öðrum ofbeldismönnum í hag, skítt með fórnarlömb þeirra sem hafa haft þetta mál hangandi yfir sér rétt eins og þeir en vonað að kvalarar sínir þurfi að sæta refsingu fyrir það sem þeir gerðu.

Landsréttardómarar: Aðalsteinn E Jónasson, Hervör Þorvaldsdóttir og Ragheiður Harðardóttir.

Við frétt um sýknudóm Landsréttar 23. október hér að ofan, þegar fæstir þessara dóma sem hér eru raktir höfðu fallið, voru skrifaðar nokkrar athugasemdir. (Það voru karlmenn sem skrifuðu athugasemdirnar tvær sem hér fara á eftir, ekki kvenkynsfeministar í hefndarhug, svo að það sé nú tekið fram). En dómar Landsréttar voru semsagt þá þegar farnir að vekja eftirtekt fyrir snúa við eða milda verulega dóma yfir kynferðisbrotamönnum.

„Eitthvað verulega brogað við þetta dómsstig.“

„Á hvaða vegferð er íslenska dómskerfið eiginlega? Allir eða flestir dómar í héraði þar sem sakfellt hefur verið fyrir nauðgun gegn konum og barnaníð hafa verið ómerktir nú í langan tíma fyrir Landsrétti.“

Þetta dómstig er eins og gert til að fæla þolendur kynferðisbrota frá því að kæra. Eftir margra ára baráttu, sem um tíma virðist unnin, er svo bara púff, ekkert að marka þig góða mín. Þetta er alveg ferlegt.

[Viðbót, 11. desember] Þetta heldur bara áfram: Landsréttur mildaði dóm yfir tveimur karlmönnum á fertugsaldri sem hvor á eftir öðrum nauðguðu 16 ára stúlku. Dómurinn var lækkaður úr þriggja ára fangelsisdómi í  tvö ár.

[Viðbót 2.jan.2021] Úttekt Aðalheiðar Ámundadóttur: „Í sex af sautján nauðgunardómum Landsréttar á nýliðnu ári var sakfellingardómi héraðsdóms snúið við og ákærði sýknaður. Refsing var milduð í sjö tilvikum.“ Rætt er við varahéraðssaksóknara og lögmann „um þennan flókna málaflokk innan sakamálaréttarins“.